Nấm da: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nấm da là một trong những bệnh lý về da thường gặp, có thể xảy ra ở nhiều vùng cơ thể và gây ra những triệu chứng khó chịu như ngứa, bong tróc da, hoặc tổn thương dạng mảng đỏ. Dù không đe dọa đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể kéo dài và làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Bài viết này sẽ trình bày đầy đủ về nấm da: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị, từ đó giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa và kiểm soát bệnh.

Nấm da là gì?

Nấm da là tình trạng da bị nhiễm vi nấm bề mặt, thường do các chủng nấm như dermatophytes, nấm men (candida) hoặc mốc. Những loại vi sinh vật này vốn có thể tồn tại sẵn trên bề mặt da người dưới dạng cộng sinh. Tuy nhiên, khi môi trường da thay đổi – chẳng hạn như tăng độ ẩm, nhiệt độ cao, vệ sinh kém, hay suy giảm miễn dịch – chúng có thể phát triển quá mức và gây bệnh.

Các vùng da có xu hướng giữ ẩm nhiều như nách, bẹn, lòng bàn chân, hoặc da đầu là những nơi thường dễ bị nhiễm nấm hơn. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ ai, nhưng phổ biến hơn ở người có hệ miễn dịch yếu hoặc làm việc trong điều kiện ẩm ướt thường xuyên.

Nấm da: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nguyên nhân gây nấm da

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh nấm da. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

• Tiếp xúc với nguồn lây nhiễm: Nấm có thể lây lan từ người sang người, từ động vật (như chó, mèo) hoặc qua tiếp xúc với bề mặt, đồ dùng có chứa bào tử nấm.
  
  

• Vệ sinh không đảm bảo: Không lau khô cơ thể sau khi tắm, mặc quần áo ẩm, hoặc sử dụng chung khăn, lược, giày dép với người bị nhiễm nấm dễ khiến vi nấm phát triển.
  
  

• Môi trường nóng ẩm: Là điều kiện lý tưởng để nấm sinh sôi, nhất là ở những người ra nhiều mồ hôi hoặc sống ở nơi có khí hậu ẩm.
  
  

• Suy giảm miễn dịch: Những người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, HIV/AIDS, ung thư hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch có khả năng kháng nấm kém hơn.
  
  

• Thói quen sinh hoạt: Mặc đồ bó sát, sử dụng giày dép kín liên tục hoặc vệ sinh da chưa đúng cách cũng có thể góp phần làm da bị tổn thương và dễ nhiễm nấm hơn.
  
  

Triệu chứng thường gặp của nấm da

Triệu chứng của nấm da phụ thuộc vào vị trí và loại vi nấm gây bệnh. Tuy nhiên, một số biểu hiện phổ biến có thể kể đến:

• Ngứa da: Đây là dấu hiệu thường gặp nhất. Cảm giác ngứa có thể tăng lên khi ra mồ hôi hoặc tiếp xúc với nhiệt độ cao.
  
  

• Xuất hiện tổn thương dạng mảng: Da có thể xuất hiện các mảng tròn, đỏ hoặc sậm màu hơn vùng da xung quanh, có ranh giới rõ và thường lan rộng dần.
  
  

• Bong vảy hoặc tróc da: Các vùng da bị tổn thương có thể trở nên khô, bong vảy, thậm chí nứt nẻ.
  
  

• Mụn nước nhỏ hoặc mụn mủ: Một số loại nấm có thể gây mụn nước hoặc mụn mủ li ti, thường gặp ở bàn tay, bàn chân.
  
  

• Thay đổi ở móng: Nếu nấm ảnh hưởng đến vùng móng, móng có thể bị dày lên, đổi màu, giòn và dễ gãy.
  
  

• Rụng tóc (nếu ở da đầu): Nấm da đầu có thể gây gãy tóc sát da, rụng từng mảng và đôi khi kèm viêm đỏ da đầu.
  
  

Các vùng da dễ bị nấm

Tùy theo vị trí, bệnh nấm da được chia thành nhiều loại:

1. Nấm da đầu (Tinea capitis)

Ảnh hưởng đến da đầu và chân tóc, thường gặp ở trẻ em hoặc người lớn có da đầu nhờn và ẩm. Triệu chứng bao gồm ngứa, bong vảy, rụng tóc từng mảng và đôi khi có mủ hoặc sưng hạch cổ.

2. Nấm da mặt (Tinea faciei)

Thường biểu hiện bằng các mảng đỏ hoặc vảy trắng ở má, trán, cằm… có ranh giới rõ ràng. Tình trạng này có thể làm người bệnh mất tự tin do ảnh hưởng đến thẩm mỹ.

3. Nấm thân mình (Tinea corporis)

Xuất hiện ở các vùng thân mình, mông, đùi, lưng với đặc điểm là mảng tròn, ngứa, có viền viêm đỏ và trung tâm thường lành lại trước.

4. Nấm tay và nấm chân (Tinea manuum, Tinea pedis)

Nấm tay có thể gây bong da, nứt nẻ ở lòng bàn tay hoặc kẽ ngón. Trong khi đó, nấm chân (thường là bàn chân vận động viên – athlete’s foot) lại phổ biến ở kẽ ngón chân, có thể gây ngứa, hôi chân, thậm chí chảy nước.

5. Nấm bẹn (Tinea cruris)

Thường gặp ở vùng bẹn, đáy chậu và có thể lan sang mông hoặc đùi. Biểu hiện gồm đỏ da, ngứa, bong vảy và có thể lây từ vùng chân khi mặc đồ lót chưa khô.

Cách điều trị nấm da

Việc điều trị cần đúng thuốc, đúng thời gian và đúng cách để tránh tái phát:

1. Dùng thuốc bôi tại chỗ

• Các thuốc chứa hoạt chất như clotrimazole, miconazole, ketoconazole… thường được chỉ định để bôi trực tiếp lên vùng da bị nhiễm.
  
  

• Cần dùng liên tục ít nhất 2 – 4 tuần, kể cả khi triệu chứng cải thiện, để ngăn ngừa tái phát.
  
  

2. Thuốc uống kháng nấm

• Được kê đơn khi tổn thương lan rộng, dai dẳng hoặc không đáp ứng với thuốc bôi.
  
  

• Một số thuốc phổ biến gồm terbinafine, fluconazole, itraconazole.
  
  

• Cần tuân thủ chỉ định bác sĩ, theo dõi chức năng gan khi điều trị dài ngày.
  
  

3. Chăm sóc và vệ sinh vùng da tổn thương

• Giữ vùng da nhiễm khô ráo, tránh cào gãi làm trầy xước da.
  
  

• Mặc quần áo rộng, thoáng mát; giặt riêng và phơi khô đồ dùng cá nhân.
  
  

• Không dùng chung khăn, giày dép, đồ dùng cá nhân.
  
  

Biện pháp phòng ngừa nấm da

Phòng ngừa là yếu tố quan trọng để tránh tái phát hoặc lây lan:

• Tắm rửa sạch sẽ mỗi ngày, lau khô người sau khi vận động.
  
  

• Không mặc đồ ẩm hoặc quá chật. Ưu tiên vải cotton, thoáng khí.
  
  

• Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với vật dụng công cộng không được vệ sinh kỹ, nhất là trong phòng gym hoặc hồ bơi.
  
  

• Thường xuyên vệ sinh giày dép, lót giày, tất, phơi khô sau mỗi lần sử dụng.
  
  

• Không sử dụng chung đồ cá nhân với người khác.
  
  

• Kiểm soát bệnh nền nếu có, đặc biệt là tiểu đường và các bệnh lý suy giảm miễn dịch.

Nấm da là tình trạng phổ biến, có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện và xử lý kịp thời. Việc nhận diện đúng các dấu hiệu của bệnh cũng như hiểu rõ nấm da: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe làn da và phòng ngừa bệnh tái phát. Nếu bạn nhận thấy các biểu hiện nghi ngờ, nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được khám và hướng dẫn điều trị phù hợp.